Zalig Buitenleven

Heel Nederland is momenteel zijn balkonnetjes, achtertuinen en dakterrassen aan het vergroenen. Tuincentra draaien ondanks de crisis overuren. Ook allerlei boer-tot-consument initiatieven kunnen de vraag bijna niet bijhouden. Massaal wil iedereen ‘vers’ en ‘direct van de boer’. Bij mijn lokale Boeren en Buren hebben ze het trots over een verdubbeling van de aanmeldingen. De obsessie met tuinieren en lokaal eten broeide echter al langer. 

Iets met wroeten in aarde schijnt de angsten van de moderne stadsmens te stillen; in onzekere tijden grijpt men graag naar de hark. De zeventiende eeuw kende ook een opleving van modieuze liefde voor het ‘Zalig Landleven’. Men verheerlijkte een eenvoudig bestaan op het platteland, als tegenreactie op de ongekende rijkdom die de Nederlanden binnenstroomde. De grootsteedse miljardairs (naar huidige maatstaven) trokken ’s zomers graag naar hun buitenhuizen langs de Vecht en de Amstel. Naast kolven (een zeventiende -eeuwse voorloper van golf) en musiceren hielden de heren en -dames zich daar uitgebreid bezig met de tuin én de keuken. Bijenhouden, groenten kweken, vruchten inmaken en destilleren. Hobby’s die de huidige stadsbewoner bekend in de oren klinken! Maroesjka Verhagen schreef er een prachtige scriptie over. 
​In de late Middeleeuwen werd rijkdom uitgedragen door zo exotisch mogelijke ingrediënten op het bord te presenteren. In de zeventiende eeuw werd het hoogste goed juist om simpele erwtjes direct uit de achtertuin te serveren. Achter deze ogenschijnlijke eenvoud ging echter wel degelijk een vertoning van klasse schuil. De conserveertechnieken vergden tijd en mankracht, bij voorkeur die van je personeel. Ingrediënten die nu spotgoedkoop zijn, zoals suiker, waren in de zeventiende eeuw nog “peperduur”. Het zou nog zeker twee eeuwen duren voor vruchtenjam ook in de voorraad kast van eenvoudige huishoudens te vinden zou zijn. 
Terwijl de stadsmensen zich aanmelden voor de (superleuke!) online cursus moestuinieren van Cityplot, zitten de huidige Nederlandse boeren met de handen in het haar. Zaaien en oogsten wordt normaal gedaan door Poolse en Roemeense seizoensarbeiders die nu de grens niet over mogen. SFYN organiseerde afgelopen woensdag een interessante sessie; zou het lukken om werkloze ZZP’ers uit de stad in te zetten voor de zware boerenarbeid in de Flevopolder? Spijspad volgt de vorderingen van De Seizoensarbeider met veel interesse.
Wil je meer weten over zeventiende eeuwse recepten? Grasduin op de prachtige website coquinaria.nl van Christianne Muusers of wordt vriend van het prachtige historische kookatelier van Eet!Verleden voor recepten en blogs en (binnenkort weer) workshops.

Bronnen:
​Afbeelding I. ‘Het af steeken van boomen ‘uit ‘t Vermakelijck landt-  leven (1669)
Afbeelding II. ‘Byen-Houden’ uit ‘t Vermakelijck landt-leven (1669)
Afbeelding III. ‘Destilleerkonst’ uit ‘t Vermakelijck landt-leven (1669)