Hongerige coronababy’s

Een curieuze bijvangst van de pandemie is een bescheiden geboortegolfje. Mét alle nadelen toch een klein voordeel voor coronamoeders: Kolven tussen Zoom-meetings in je huiskamer is waarschijnlijk iets prettiger dan in een bezemkast op kantoor. Hoe melkhongerige baby’s te combineren met werk op het land, in huis of op kantoor is al eeuwenlang vraagstuk. Moeders moesten soms door omstandigheden op zoek naar alternatieve melkbronnen. Een kleine geschiedenis van waar die zoektocht ons bracht.
Mensenmoeders kunnen soms om allerlei redenen hun eigen kind niet met de borst voeden: ze zijn te arm (en moeten dus hun geld op een andere manier verdienen) of te rijk (ze zijn te sjiek voor zoiets prozaïsch als voeden). Maar ook biologische redenen kunnen een rol spelen. Soms komt de productie niet op gang, is de moeder te ziek of zelfs gestorven in het kraambed. 

Tot heel recent was dit de belangrijkste doodsoorzaak voor vrouwen, en in grote delen van de wereld nog steeds. Omdat baby’s, heel verwend, niks anders wensen te consumeren dan melk, was dit simpelweg een doodsvonnis voor de pasgeborene. Veel wijst erop dat de domesticatie van zoogdieren een antwoord was op dit probleem. Dat blijkt onder andere uit vondsten van kleine keramieken drinkflesjes met resten van geiten- en schapenmelk in prehistorische babygraven. ​

In welgestelde milieus gebeurde dat binnen het huishoudenDierenmelk heeft echter niet precies de goede samenstelling voor mensenbaby’s. Idealiter is er dus een andere mensenborst in de buurt. Het uitbesteden van de borstvoeding aan een andere vrouw is door de geschiedenis heen een veel  

voorkomend fenomeen. en liet de ‘min’ haar eigen kind dan achter bij een minder gefortuneerde voedster. Dit exclusieve vrouwenberoep kon een zekere status en economische onafhankelijkheid met zich meebrengen. Vanaf de achttiende eeuw werden er steeds meer bezwaren geuit tegen het uitbesteden van babyvoeden aan andere vrouwen. Veranderende ideeën over het moederschap droegen hieraan bij. Daarnaast zou via de melk de voedster ziektes en slechte eigenschappen kunnen doorgeven. De voedster van het zoontje 

van Marie Antoinette werd bijvoorbeeld beschuldigd via haar melk tuberculose aan de kroonprins te hebben doorgegeven toen deze op zevenjarige (!) leeftijd overleed. Een Duitse arts propageerde dan ook om in plaats van ongezonde vrouwen uit de lagere klassen, nog liever ezels of desnoods geiten zuigelingen te laten voeden. Dat leidde ertoe dat in weeshuizen vondelingen op speciale tafels aan de uiers van ezelinnen werden gehangen. 

Pasteurisatie en de poedermelkindustrie waren de laatste nagel aan de doodskist van de voedster. Multinationals als Nestlé en het Zoetermeerse Nutricia kregen het voor elkaar als moderner en hygiënischer te worden gezien. Met poedermelk kon de vrouw ongehinderd de 

arbeidsmarkt betreden, eindelijk bevrijd van haar zoogplicht! Hedendaagse kinderartsen en de WHO pleiten juist voor de herwaardering van borstvoeding als gezonder en vooral goedkoper. Naar aanleiding van het melkpoederschandaal in China enkele jaren terug maakte de voedster zelfs een comeback onder de Chinese middenklasse. Al vanaf de prehistorie hebben we ons dus druk gemaakt over hoe we onze baby’s moeten voeden. Corona of niet, tegenwoordig verdienen Nederlandse bedrijven zelfs goudgeld met de export van poedermelk naar China. Daar staan al die gezellige, oer-Hollandse koetjes voor in de wei die ons fosfaatprobleem veroorzaken. Dat je het maar weet.

Afbeeldingen:
1: animal shaped ceramic feeding bottle from Regensburg Germany (1350-800 BCE)
2: Toyohara Chikanobu (a wet nurse) breastfeeds a child, watched by another (the mother) woman holding a toy
3: Louis_XIV_as_an_infant_with_his_nurse_Longuet_de_la_Giraudiere
4:  Donkeys suckling children in a French institution, 1895